روشن است که این معضل بزرگ، زائیده عوامل متعددی است که به مرور زمان پدید آمده و هریک در جای خود، نیازمند توجه مؤثر و اصلاح و بهبود است. با عنایت به داده‌های موجود، بخش قابل تأملی از آمار ظاهری مصرف، مربوط به مؤلفه‌های ناهنجار و گوناگونی نظیر قاچاق و توزیع غیرمتعارف و خارج از شبکه سوخت، عدم پایش و کنترل مؤثر از جانب دستگاه‌های متولی ذی‌ربط، فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل کشور، نازل بودن قیمت حامل‌های انرژی و غیرمنطقی بودن نظام قیمت‌گذاری، ضعف فن‌آوری و پایین بودن استانداردهای داخلی تولید خودرو، نامناسب بودن مسیرهای مواصلاتی درون‌شهری و بین‌شهری، معضلات ترافیکی، عوامل فرهنگی و البته عوامل متعدد دیگری است.

تاثیرات منفی و متقابل ناترازی در برخی زمینه‌های دیگر (نظیر کاهش بارندگی و کمبود ذخایر آبی که منجر به کاهش تولید برق نیروگاه‌های برق آبی شده و در نتیجه موجب فشار بر دوش نیروگاه های فسیلی می‌شود) موجب افزایش مصرف سوخت در فصول مختلف سال می‌گردد.

مثلاً درخصوص بنزین، میزان تقاضای این فرآورده در سال گذشته چیزی حدود7 درصد رشد داشته است؛ به گونه‌ای که در 29 اسفند ماه سال گذشته حدود 165 میلیون لیتر بنزین در سطح کشور توزیع شد. این رکورد تقاضا، در نخستین روز جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، به سطح بالای 200 میلیون لیتر رسید که البته با تلاش شبانه‌روزی تمامی واحدهای عملیاتی و ستادی وزارت نفت و بخش‌های پایین دستی و صنعت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و با وجود وضعیت جنگی، هیچ‌گونه وقفه‌ای در روند توزیع ایجاد نشد.

در بخش نیروگاهی نیز افزایش 28 درصدی تحویل سوخت مایع به نیروگاهها به لحاظ عملکردی مقارن ثبت رکورد تاریخی تحویل سوخت به نیروگاه‌ها در ۴ ماهه سرد سال ۱۴۰۳ بود.

از آغاز آذر تا پایان اسفند ۱۴۰۳ به‌طور میانگین و مستمر، روزانه بالغ بر 50 میلیون لیتر گازوئیل به نیروگاه‌های کشور تحویل داده شده که در نوع خود بی‌سابقه بوده و هم اکنون با توجه به رشد 28 درصدی میزان تحویل سوخت مایع (نفت‌گاز و مازوت) به نیروگاههای کشور، حجم ذخایر مفید سوخت نیروگاهی نسبت به سال قبل افزایش چشمگیری داشته است. 

به‌طور مشخص پاسخ مناسب به نیاز و تقاضای جامعه، نسبت به تأمین کافی و توزیع به‌موقع سوخت مصرفی، وظیفه ذاتی و وجودی مجموعه پایین‌دستی صنعت نفت و به‌طور خاص، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران است. روزانه بیش از ۲۵۰ میلیون لیتر انواع سوخت در این گستره به‌صورت شبانه‌روزی و بدون‌وقفه توزیع می‌شود ولی مع‌الاسف حدّ یقفی برای این روند ناهنجار و افسار گسیخته، همچنان متصور نیست و چنانچه اقدام مؤثری از سوی نهادهای بالادستی و تصمیم‌گیر کشور در این باره صورت نگیرد، کشور را با عواقب ناگوارتری روبه‌رو خواهد کرد.

کرامت ویس‌کرمی 

مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران